Δεκαετιες τώρα ο χώρος της εκπαίδευσης σκύλων ήταν άμεσα συνυφασμένος με την υπακοή, με σκυλιά-robot να εκτελούν εντολές χωρίς περιθώριο λάθους.
Τα τελευταία χρόνια η έρευνα έχει εκθρονίσει την παραδοσιακή εκπαίδευση (alpha training) με βασικά επιχειρήματα τα παρακάτω:
- η ανεπιθύμητη συμπεριφορά του σκύλου δεν αλλάζει πραγματικά, αλλά καταστέλλεται
- η χρήση βίας (οποιουδήποτε είδους) διαταράσσει τη σχέση μεταξύ σκύλου και κηδεμονα
- ο σκύλος δεν μαθαίνει πραγματικά να αναπτύσσει δεξιότητες, αλλά οδηγείται σε έναν κύκλο μαθημένης αβοηθησίας (learning helplessness) ενισχυοντας τελικά την ανασφάλειά του
- δεν είναι μακροπρόθεσμα βιώσιμη ενώ η πιθανότητα Blow out του σκύλου είναι υψηλή
Μέσα από τη δική μου έρευνα σε ό,τι αφορά μεθόδους εκπαίδευσης και (ΠΟΛΥ) διάβασμα, κατέληξα γρήγορα πως είναι πιο σημαντικό να έχουμε έναν ψυχικά υγιή σκύλο του οποίου οι ανάγκες καλύπτονται (σωματικές, γνωστικές, συναισθηματικές, βιολογικές, φυλής κτλ.) παρά έναν υπάκουο σκύλο ρομπότ. Κιαυτο γιατί αν βοηθήσω τον σκύλο μου να αποκτήσει δεξιότητες που θα τον βοηθήσουν να είναι ισορροπημένος, εκτος του ότι θα είναι πολύ πιο ανοιχτός να μάθει ό,τι θέλω να του μάθω σε επίπεδο υπακοής.
Σε αυτο΄το thread θα επανέρχομαι ανα διαστήματα με έρευνες, εργαλεία, papers και τεχνικές με βάση την ακαδημαίκή έρευνα φυσικά που θα μπορούσαν να βοηθήσουν τα σκυλάκια μας. Αν σαν άνθρωπος ή σαν κηδεμόνας ενστερνίζεσαι την παραδοσιακή προσέγγιση και νιώθεις πως ολα αυτά δεν σε αφορούν μπορείς να μην συμμεττέχεις. Στόχος αυτού του thread δεν είναι να μπούμε σε κάποιο debate προκειμένου να αποδειξουμε ποια προσέγγιση είναι καλύτερη.
Ας ξεκινήσουμε σήμερα, λοιπόν, με την ηρεμία!
Ναι ειναι δεξιότητα και όχι δεν την έχουμε όλοι- άνθρωποι ή σκύλοι.
Σας έχει τυχει να πάτε σε μάθημα yoga να σας ζητήσουν να κλείσετε τα μάτια και να χαλαρώσετε αλλά εσείς να μην μπορείτε να ηρεμήσετε στιγμή γιατί περνούν εκατοντάδες σκέψεις από το μυαλό σας, νιώθετε το μάτι σας να παίζει, ενώ δεν βολεύεστε με τίποτα σε εκεινο το στρώμα;
Αν είστε αυτοί οι άνθρωποι μην αποθαρρύνεστε. Δεν τρέχει κάτι με εσάς - απλά δεν έχετε μάθει να ηρεμείτε.
Το ιδιο μπορεί να συμβεί και στον σκύλο σας.
Οι παράγοντες που συμβάλουν σε αυτό πολλοι κι αρκετά παρόμοιοι με αυτούς που αφορούν το ιδιο θέμα στους ανθρώπους:
- γενετική προδιάθεση στο άγχος
- γονείκές σχέσεις και τροπος που μεγαλώσαμε
- ανάπτυξη δεξιοτήτων
-ταπεραμέντο/ιδιοσυγκρασια
Λαμβάνοντας υποψη το τελευταίο υπόψη μας -που λόγω εκτροφής ισως έχουμε καλύτερη εικόνα- δεν μπορουμε να περιμένουμε τα ιδια επίπεδα ηρεμίας μεταξύ ενος Τζακ Ρασελ κι ενος ΣιχΤζου. Το ένα είναι τερριέ κι έχει εκτραφεί για να κυνηγά μικρά θηράματα και το άλλο χρησιμοποιούνταν για να ζεσταίνει τα πόδια των κινέζων αυτοκρατόρων (αν δεν κανω λάθος). Τί κάνουμε λοιπόν, σε αυτή την περίπτωση; Την αναπτύσουμε (ή την ενισχυουμε!).
Παρακάτω θα βρείτε μερικούς από τους πιο απλους τρόπους:
- Πρωτόκολλο ηρεμιας της Karen Overall
-Catch on act + επιβράβευση της συμπεριφοράς ηρεμίας - π.χ. όποτε ο σκύλος σου ξαπλώνει και είναι (πραγματικά) ήρεμος τον επιβεβαβεύεις αφηνοντας του ένα treat ή μια κροκέτα του.
- Ακολουθησε το τρίγωνο της ηρεμίας (π.χ. ποσο κοιμάται; Τι παθητικές δραστηριότητες κάνει καθημερινά που να περιλαμβάνουν μασουλημα, γλείψιμο ή χρήση της μύτης τους):
- μειωση / περιορισμός / διαχείριση στρεσογόνων ερεθισμάτων
γαυγίζει στο κουδουνι; Πώς θα ηταν μέχρι να το δουλέψετε να χαμηλώσεις την ένταση ή να το απενεργοποιήσεις;
τον ανησυχούν οι φωνές απέξω; Δυνάμωσε την τηλεόραση, άνοιξε τον απορροφητήρα ή βάλε λευκούς ήχους στο λάπτοπ
γαυγίζειτους περαστικούς στο παράθυρο/μπαλκονόπορτα; Μειωσε την προσβαση του εκει, βάλει φιλμ ή καλαμωτή (εμάς μας έσωσε)
Να θυμάστε πως οι σκύλοι επαναλαμβάνουν τις συμπεριφορές που (για αυτούς λειτουργούν) - όπως όλοι μας!
Αν έχετε ένα σκύλο που γαυγιζει ολη μέρα, αυτό που θα εχετε είναι ένανσκύλο που γαυγιζει ακόμη πιο πολύ όλη μέρα.
Αν έχετε έναν σκύλο που ηρεμεί και επιβραβεύεται για αυτό (άρα λειτουργεί θετικά για αυτον!) θα έχετε έναν σκύλο που ηρεμεί περισσότερο χρονο στη συνέχεια.
_________________________________________________________________________________________________________________
Εύχομαι να βρείτε κάτι χρήσιμο στα παραπάνω! Θα τα ξαναπούμε σύντομα - μέχριτότε σας φιλώ!
Τα τελευταία χρόνια η έρευνα έχει εκθρονίσει την παραδοσιακή εκπαίδευση (alpha training) με βασικά επιχειρήματα τα παρακάτω:
- η ανεπιθύμητη συμπεριφορά του σκύλου δεν αλλάζει πραγματικά, αλλά καταστέλλεται
- η χρήση βίας (οποιουδήποτε είδους) διαταράσσει τη σχέση μεταξύ σκύλου και κηδεμονα
- ο σκύλος δεν μαθαίνει πραγματικά να αναπτύσσει δεξιότητες, αλλά οδηγείται σε έναν κύκλο μαθημένης αβοηθησίας (learning helplessness) ενισχυοντας τελικά την ανασφάλειά του
- δεν είναι μακροπρόθεσμα βιώσιμη ενώ η πιθανότητα Blow out του σκύλου είναι υψηλή
Μέσα από τη δική μου έρευνα σε ό,τι αφορά μεθόδους εκπαίδευσης και (ΠΟΛΥ) διάβασμα, κατέληξα γρήγορα πως είναι πιο σημαντικό να έχουμε έναν ψυχικά υγιή σκύλο του οποίου οι ανάγκες καλύπτονται (σωματικές, γνωστικές, συναισθηματικές, βιολογικές, φυλής κτλ.) παρά έναν υπάκουο σκύλο ρομπότ. Κιαυτο γιατί αν βοηθήσω τον σκύλο μου να αποκτήσει δεξιότητες που θα τον βοηθήσουν να είναι ισορροπημένος, εκτος του ότι θα είναι πολύ πιο ανοιχτός να μάθει ό,τι θέλω να του μάθω σε επίπεδο υπακοής.
Σε αυτο΄το thread θα επανέρχομαι ανα διαστήματα με έρευνες, εργαλεία, papers και τεχνικές με βάση την ακαδημαίκή έρευνα φυσικά που θα μπορούσαν να βοηθήσουν τα σκυλάκια μας. Αν σαν άνθρωπος ή σαν κηδεμόνας ενστερνίζεσαι την παραδοσιακή προσέγγιση και νιώθεις πως ολα αυτά δεν σε αφορούν μπορείς να μην συμμεττέχεις. Στόχος αυτού του thread δεν είναι να μπούμε σε κάποιο debate προκειμένου να αποδειξουμε ποια προσέγγιση είναι καλύτερη.
Ας ξεκινήσουμε σήμερα, λοιπόν, με την ηρεμία!
Ναι ειναι δεξιότητα και όχι δεν την έχουμε όλοι- άνθρωποι ή σκύλοι.
Σας έχει τυχει να πάτε σε μάθημα yoga να σας ζητήσουν να κλείσετε τα μάτια και να χαλαρώσετε αλλά εσείς να μην μπορείτε να ηρεμήσετε στιγμή γιατί περνούν εκατοντάδες σκέψεις από το μυαλό σας, νιώθετε το μάτι σας να παίζει, ενώ δεν βολεύεστε με τίποτα σε εκεινο το στρώμα;
Αν είστε αυτοί οι άνθρωποι μην αποθαρρύνεστε. Δεν τρέχει κάτι με εσάς - απλά δεν έχετε μάθει να ηρεμείτε.
Το ιδιο μπορεί να συμβεί και στον σκύλο σας.
Οι παράγοντες που συμβάλουν σε αυτό πολλοι κι αρκετά παρόμοιοι με αυτούς που αφορούν το ιδιο θέμα στους ανθρώπους:
- γενετική προδιάθεση στο άγχος
- γονείκές σχέσεις και τροπος που μεγαλώσαμε
- ανάπτυξη δεξιοτήτων
-ταπεραμέντο/ιδιοσυγκρασια
Λαμβάνοντας υποψη το τελευταίο υπόψη μας -που λόγω εκτροφής ισως έχουμε καλύτερη εικόνα- δεν μπορουμε να περιμένουμε τα ιδια επίπεδα ηρεμίας μεταξύ ενος Τζακ Ρασελ κι ενος ΣιχΤζου. Το ένα είναι τερριέ κι έχει εκτραφεί για να κυνηγά μικρά θηράματα και το άλλο χρησιμοποιούνταν για να ζεσταίνει τα πόδια των κινέζων αυτοκρατόρων (αν δεν κανω λάθος). Τί κάνουμε λοιπόν, σε αυτή την περίπτωση; Την αναπτύσουμε (ή την ενισχυουμε!).
Παρακάτω θα βρείτε μερικούς από τους πιο απλους τρόπους:
- Πρωτόκολλο ηρεμιας της Karen Overall
-Catch on act + επιβράβευση της συμπεριφοράς ηρεμίας - π.χ. όποτε ο σκύλος σου ξαπλώνει και είναι (πραγματικά) ήρεμος τον επιβεβαβεύεις αφηνοντας του ένα treat ή μια κροκέτα του.
- Ακολουθησε το τρίγωνο της ηρεμίας (π.χ. ποσο κοιμάται; Τι παθητικές δραστηριότητες κάνει καθημερινά που να περιλαμβάνουν μασουλημα, γλείψιμο ή χρήση της μύτης τους):
- μειωση / περιορισμός / διαχείριση στρεσογόνων ερεθισμάτων
γαυγίζει στο κουδουνι; Πώς θα ηταν μέχρι να το δουλέψετε να χαμηλώσεις την ένταση ή να το απενεργοποιήσεις;
τον ανησυχούν οι φωνές απέξω; Δυνάμωσε την τηλεόραση, άνοιξε τον απορροφητήρα ή βάλε λευκούς ήχους στο λάπτοπ
γαυγίζειτους περαστικούς στο παράθυρο/μπαλκονόπορτα; Μειωσε την προσβαση του εκει, βάλει φιλμ ή καλαμωτή (εμάς μας έσωσε)
Να θυμάστε πως οι σκύλοι επαναλαμβάνουν τις συμπεριφορές που (για αυτούς λειτουργούν) - όπως όλοι μας!
Αν έχετε ένα σκύλο που γαυγιζει ολη μέρα, αυτό που θα εχετε είναι ένανσκύλο που γαυγιζει ακόμη πιο πολύ όλη μέρα.
Αν έχετε έναν σκύλο που ηρεμεί και επιβραβεύεται για αυτό (άρα λειτουργεί θετικά για αυτον!) θα έχετε έναν σκύλο που ηρεμεί περισσότερο χρονο στη συνέχεια.
_________________________________________________________________________________________________________________
Εύχομαι να βρείτε κάτι χρήσιμο στα παραπάνω! Θα τα ξαναπούμε σύντομα - μέχριτότε σας φιλώ!
