Μεγάλο θέμα!
Έρευνες έχουν δείξει ότι ο οικόσιτος σκύλος έχει μεταλλαχθεί νοητικά σε σχέση με τον άγριο πρόγονό του τον λύκο.
Ο σκύλος διαδρά με τον άνθρωπο όταν πρέπει να λύσει προβλήματα ενώ ο λύκος βασίζεται στο ένστικτό του.
Όλες οι έρευνες με λύκους έχουν αποδείξει πως είναι πολύ πιο νοήμων ζώο από τον σκύλο. Το μόνο κομμάτι στο οποίο ο σκύλος υπερτερεί (κατά πολύ μάλιστα) είναι στο να "διαβάζει" τις εκφράσεις και την φωνή του ανθρώπου και στο να ΘΕΛΕΙ να το κάνει αυτό. Αυτό φυσικά είναι η μεγαλύτερη προσφορά της επιλεκτικής εκτροφής, όμως δεν έχει να κάνει με την νοημοσύνη του ζώου. Φαντάσου πως ένας χαζός σκύλος, που είναι "υπερευαίσθητος", μάλλον θα έχει μεγαλύτερη ανάγκη και θέληση να υπακούει στο αφεντικό του, από έναν άλλον πανέξυπνο, αλλά πιο ανεξάρτητο....
Εξέλιξη λοιπόν υπάρχει, είτε προς το καλύτερο, είτε προς το χειρότερο, διατηρώντας φυσικά την υποκειμενικότητα του καλύτερου και του χειρότερου που έχει να κάνει με τον εκτροφικό στόχο και τις απαιτήσεις του εκάστοτε ιδιοκτήτη από το ζώο του.
Δεν ήταν το θέμα μας αυτό (αν υπάρχει εξέλιξη γενικά) αλλά το αν έχει αυξηθεί η νοημοσύνη του σκύλου με τα χρόνια. Προσωπικά, δεν το νομίζω, αλλά ξανα-επισημάνω πως είναι άπειροι οι "τύποι" σκύλου που υπάρχουν σήμερα, και αμέτρητες οι γραμμές εκτροφής. Είναι αδύνατον να μιλάμε για μία γενική νοημοσύνη, όταν υπάρχει τόσο μεγάλη διαφορά από σκύλο σε σκύλο (σε όλα... στο ένστικτο, στην εμφάνιση, και στην υγεία/αντοχή, και στην νοημοσύνη).
Από την άλλη, αν υποθέσουμε πως ένας εκτροφέας ζευγαρώνει σκύλους για πολλές γεννιές (δεκαετίες ολόκληρες) με βάση την νοημοσύνη, επόμενο είναι να δει μια βελτίωση σε αυτήν.
Και με αυτό το παράδειγμα όμως, υπάρχει φαντάζομαι "όριο" νοημοσύνης που όταν το φτάσει να μην ξεπερνιέται....
Ας δούμε για λίγο το διάσημο άλογο Secretariat. Το πιο γρήγορο άλογο στην ιστορία, έκανε 600 πουλάρια αλλά κανένα δεν τον έφτασε στην ταχύτητα. Όλοι οι γνώστες πια θεωρούν δεδομένο πως ο Secretariat είχε φτάσει το "δυνατό ανώτατο όριο ταχύτητας" στο είδος του. Πως το όριο αυτό είναι σχεδόν αδύνατον να επαναληφτεί ποτέ στο μέλλον.... κάπως έτσι είναι τα περισσότερα χαρακτηρηστικά του κάθε ζώου (έχουν κάποιο όριο). Είναι θέμα βιολογίας.
Όμως παράληλα με την νοημοσύνη (ή μάλλον ΠΡΙΝ και ΠΑΝΩ από αυτή), εκτρέφουμε για
ένστικτα που βολεύουν την δουλειά για την οποία προορίζουμε τα κουτάβια μας (όπως κάνουμε εδώ και αιώνες). 'Ενστικτο θεωρείται και η "θέληση να ευχαριστήσει" ο σκύλος το αφεντικό του.
Είναι και στοιχείο που μαθαίνεται αυτό (ο καλός εκπαιδευτής μπορεί να κάνει σχεδόν τον οποιοδήποτε σκύλο να θέλει να τον ικανοποιήσει) αλλά ΚΑΙ σαφώς κληρονομήσημο.
Άρα κατά πόσο εκτράφηκαν οι σκύλοι για νοημοσύνη καθαρά; Ίσως πολύ λιγότερο από όσο θέλουμε να πιστεύουμε.
Για τις περισσότερες "δουλειές" του σκύλου, δεν απαιτήται ιδιαίτερη νοημοσύνη. Η γνώμη μου είναι πως την περισσότερη νοημοσύνη την χρειάζονται οι σκύλοι που πρέπει να δουλεύουν μόνοι τους (ή έστω ΚΑΙ μόνοι τους). Οι μόνοι σκύλοι που με έχουν εντυπωσιάσει στο θέμα νοημοσύνης ήταν αυτής της κατηγορίας "γραμμών", ή αδέσποτοι σκύλοι όπου η φύση έκανε την δική της επιλεκτική εκτροφή για να επιβιώσουν στην πόλη μόνοι, και το περιβάλλον συνέβαλε στην εκπαίδευση/σωστή χρήση του μυαλού).
Δουλεύω με σκύλους 17 χρόνια πια, και είναι αρκετά σπάνιο να πω έναν σκύλο "πολύ έξυπνο". Και αν κάποιοι εκτροφείς δεν είχαν δουλέψει τις γραμμές τους προς αυτήν την κατεύθυνση, θα ήταν ακόμη πιο σπάνιο.
Είναι απολύτως βέβαιο πως δεν βελτιώνεται η νοημοσύνη του σκύλου σαν είδος (με τα χρόνια) απλά επειδή υπάρχει στην κοινωνία μας.
Αμέτρητοι πανηλήθιοι σκύλοι ζευγαρώνουν κάθε μέρα...
Και πως να βελτιωθεί, ερωτώ, όταν ο περισσότερος κόσμος δεν γνωρίζει καν πως η νοημοσύνη είναι κληρονομική (όπως και πολλά άλλα στοιχεία του χαρακτήρα του κάθε σκύλου) ;;;; Όταν στην ουσία ο περισσότερος κόσμος που εκτρέφει σκύλους δεν ΝΟΙΑΖΕΤΑΙ για τον τομέα της νοημοσύνης ;
Θα ήταν σαν να εκτρέφω άλογα "γενικά" και να περιμένω το επόμενο πουλάρι μου να είναι ο Secretariat.