Αρχικά θα πρέπει να τονίσουμε πως πρόκειται για έναν γενικό οδηγό και όχι μια απόλυτη λίστα, με τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα ενός ανεύθυνου εκτροφέα. Δυστυχώς, η ανευθυνότητα κρύβεται πολλές φορές πίσω από επιτυχίες σε διάφορους τομείς, πίσω από ένα μανδύα καλοσύνης και «φιλοζωίας», πίσω από απλοϊκές εξηγήσεις και δικαιολογίες ή πολλές καλές προθέσεις. Οπότε, πάντα να χρησιμοποιείται την δική σας κρίση και πάντα να φροντίζετε να θωρακίζετε την κρίση σας με γνώσεις.

Πολλοί θα σκεφτούν πως οποιαδήποτε αγορά σκύλου είναι ανεύθυνη και η πιο υπεύθυνη πράξη είναι η υιοθεσία ενός αδέσποτου ή ενός σκύλου από κάποιο καταφύγιο. Αυτό δεν απέχει πολύ από την αλήθεια, αλλά δε θα μπορούσα να μη δικαιολογήσω ανθρώπους που έχουν «ονειρευτεί» έναν συγκεκριμένο σκύλο ή έχουν πολύ συγκεκριμένες ανάγκες που κάποιες φυλές μπορούν να καλύψουν. Επίσης, άνθρωποι που οι συνθήκες ζωής τους και η καθημερινότητα τους δεν τους επιτρέπουν την υιοθεσία ζώου που δεν φέρει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Θα πρέπει γενικά να είμαστε πιο επιεικείς και πιο δεκτικοί σε απόψεις και επιλογές ανθρώπων που έχουν αφιερώσει χρόνο και έχουν καταλήξει στην επιλογή ενός υπεύθυνου εκτροφέα για τον σύντροφο τους ή της οικογένειας τους, όχι επιπόλαια και βιαστικά αλλά κατόπιν σκέψης και γνώσης.

Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να πω πως αν κάθε εκτροφέας ήταν υπεύθυνος τα καταφύγια και οι δρόμοι μας θα είχαν σίγουρα πολύ λιγότερα αδέσποτα. Αν όμως κάθε μελλοντικός ιδιοκτήτης ήταν υπεύθυνος, πιθανόν να μην υπήρχαν αδέσποτα.

Ας περάσουμε τώρα να δούμε κάποια από τα χαρακτηριστικά ενός ανεύθυνου εκτροφέα:

1. Δίνει κουταβάκια μικρότερης ηλικίας των 2 μηνών

Δεν είναι λίγες οι φορές που ακούμε ή βλέπουμε ανθρώπους να έχουν πάρει κουταβάκια μικρότερα των 8 εβδομάδων. Τους ακούμε να υποστηρίζουν «Μα, μου είπε ο εκτροφέας πως τρώνε φαγητό πλέον» ή «Δεν τα ήθελε η μάνα» και άλλα παρόμοια. Φθηνές δικαιολογίες! Είναι πολύ σημαντικό τα κουτάβια να μένουν με την μητέρα και τα αδέρφια τους για 8 εβδομάδες το λιγότερο. Πολλοί υπεύθυνοι εκτροφείς δεν αφήνουν τα κουτάβια να φύγουν αν δεν συμπληρώσουν την 10η εβδομάδα. Τα κουταβάκια μαθαίνουν πολλά πράγματα από την μητέρα και την συναναστροφή με τα υπόλοιπα κουτάβια, σε αυτή την πολύ σημαντική ηλικία. Χωρίς αυτές τις εμπειρίες τα κουτάβια είναι πολύ πιθανό να αναπτύξουν προβλήματα και ελαττώματα συμπεριφοράς και κοινωνικότητας.

Ο εκτροφέας πρέπει να σας παραδώσει ένα υγείες κουτάβι, με το microchip του, με τα πρώτα του εμβόλια, με τροφή για τις πρώτες μέρες και συμβουλές για όποια αλλαγή, ώστε να αποφευχθούν προβλήματα με απότομη αλλαγή τροφής, με τον γενεαλογικό του χάρτη (pedigree) και πιθανόν κάποια «προσωπικά» αντικείμενα με την οικεία μυρωδιά για να νιώσει πιο άνετα στο νέο του περιβάλλον.

2. Ο εκτροφέας δεν είναι πρόθυμος να σας δείξει τους γονείς

Ο υπεύθυνος εκτροφέας είναι παραπάνω από πρόθυμος να σας δείξει τους γονείς του μελλοντικού σας σκύλου. Από την συναναστροφή σας με αυτούς, όσο σύντομη και αν είναι, θα αποκομίσετε πληροφορίες για την μορφολογία και τον χαρακτήρα που, κατά πάσα πιθανότητα, θα έχει ο σκύλος που θα πάρετε. Θα δείτε το τελικό μέγεθος του κουταβιού, το πως συμπεριφέρεται στην παρουσία ανθρώπων εκτός του στενού του περιβάλλοντος, το αν μπορείτε τελικά να ελέγξετε έναν σκύλο σαν κι αυτόν και πολλά άλλα. Ακόμα και αν ο πατέρας των κουταβιών δεν είναι εκεί, ο εκτροφέας θα πρέπει να σας δείξει φωτογραφίες, πιθανόν videos αλλά και να σας μιλήσει για αυτόν, τους προγόνους του και το χαρακτήρα του.

3. Ο εκτροφέας προτιμά να σας στείλει το κουτάβι

Αν ο εκτροφέας δεν φαίνεται να επιθυμεί την επίσκεψη σας στον χώρο που ζουν τα σκυλιά, δεν είναι καλό δείγμα. Είναι σημαντικό να δείτε τον χώρο και το περιβάλλον που ο εκτροφέας διατηρεί τα σκυλιά του και το περιβάλλον που μεγαλώνουν τα κουτάβια. Ο εκτροφέας πρέπει να διατηρεί τα κουτάβια μαζί με την μητέρα και να μεγαλώνουν μαζί με τα μέλη της οικογένειας. Θα πρέπει να ασχολείται αρκετά με την κοινωνικοποίηση των κουταβιών και με την ελεγχόμενη έκθεση τους σε διάφορα ερεθίσματα, πριν πάνε στα καινούργια τους σπίτια. Οι επισκέψεις σε εκτροφείς πριν την τελική επιλογή και οι επισκέψεις όταν τα κουτάβια είναι αρκετά μεγάλα θα πρέπει να θεωρούνται απαραίτητες. Αν ο εκτροφέας επιμένει να σας στείλει το κουτάβι απευθείας ή αν τα κουτάβια βρίσκονται κάπου αλλού, απομονωμένα και χωρίς ανθρώπινη παρουσία… Τρέξτε μακριά και τρέξτε γρήγορα!

4. Ο εκτροφέας δεν ενδιαφέρεται να μάθει πληροφορίες για εσάς

Για έναν υπεύθυνο εκτροφέα δεν αρκεί η θέα των μετρητών ή μια ευχάριστη εξωτερική εμφάνιση και ένα χαμόγελο. Ο εκτροφέας έχει σκοπό να εξασφαλίσει, όσο το δυνατόν, πως το κουτάβι θα βρει τον καλύτερο πιθανό ιδιοκτήτη και το μόνιμο σπίτι του. Θα πρέπει να σας ρωτήσει για τις γνώσεις σας για την φυλή, την εμπειρία σας στο μεγάλωμα κουταβιών, την γενικότερη εμπειρία σας σε σχέση με τα σκυλιά, τις συνήθειες σας, το περιβάλλον και τον τρόπο ζωής σας και πολλά άλλα. Θα πρέπει να σας ρωτήσει πολλά περισσότερα από ότι εσείς εκείνον μια που αυτός θα πρέπει να είναι προετοιμασμένος να σας προσφέρει τις πληροφορίες που θέλετε πριν καν ρωτήσετε.

5. Ο εκτροφέας εκτρέφει 3-4 φυλές

Ο σκοπός της υπεύθυνης εκτροφής είναι η βελτίωση της φυλής. Είναι σίγουρα ένα κλισέ που έχει γίνει «καραμέλα» στο στόμα πολλών ανεύθυνων. Ο πραγματικά υπεύθυνος εκτροφέας όμως θα μπορέσει να σας το εξηγήσει και το πιθανότερο είναι να μπορέσετε κι εσείς να το καταλάβετε και πέρα από τα λεγόμενα του. Αυτό δεν μπορεί να το ισχυριστεί κάποιος και πολύ περισσότερο, να το κάνει για 3-4 διαφορετικές φυλές. Η βαθιά γνώση του προτύπου, οι γνώσεις των γραμμών, της ιστορίας της φυλής, η κληρονομικότητα, τα πιθανά προβλήματα υγείας και η αντιμετώπιση τους και πάρα πολλά άλλα, δεν είναι δυνατόν να μελετηθούν σε βάθος για 3-4 φυλές.

6. Ο εκτροφέας ζευγαρώνει με τα δικά του σκυλιά ή τα σκυλιά φίλων εκτροφέων κοντά σε αυτόν

Η εκτροφή σκύλων δεν είναι απλά το ζευγάρωμα δύο σκύλων που σου ανήκουν ή που κάποιοι φίλοι, εκεί κοντά έχουν. Δεν είναι το συνεχές ζευγάρωμα σκύλων δικών σου ή «του κύκλου σου». Δεν είναι καν το ζευγάρωμα του θηλυκού σου με τον εκάστοτε «πρωταθλητή». Αν ο εκτροφέας που βρήκατε κάνει τα παραπάνω κατά κύριο λόγο, μάλλον δεν κάνει εκτροφή αλλά αναπαραγωγή σκύλων. Εκτροφή σημαίνει χρόνια μελέτης της φυλής που έχεις επιλέξει, βαθιά γνώση του προτύπου της φυλής και σεβασμός του, ανταλλαγή απόψεων και καθοδήγηση από ανθρώπους με γνώση και εμπειρία στην φυλή. Όλα αυτά θα πρέπει να κάνουν τον εκτροφέα που επιλέξατε να μπορεί να σας μιλήσει για ανθρώπους που έχουν επηρεάσει την εκτροφή του και που συμβουλεύεται, για το πως τα σκυλιά του ανταποκρίνονται στα πρότυπα της φυλής αλλά ταυτόχρονα έχουν και αυτό που αυτός θέλει να δώσει, χωρίς να ξεφεύγει από το πρότυπο και κυρίως χωρίς αυτό να επιβαρύνει την υγεία των σκύλων ή της φυλής.

7. Ο εκτροφέας έχει πάντα κουτάβια διαθέσιμα

Οι περισσότεροι υπεύθυνοι εκτροφείς δεν κάνουν περισσότερες από 1-2 γέννες τον χρόνο. Δεν προχωρούν σε γέννα αν δεν θέλουν να κρατήσουν κάποιο κουτάβι ή έστω να κρατήσουν «κοντά» κάποιο κουτάβι με σκοπό να προχωρήσουν την εκτροφή τους και σίγουρα δεν προχωρούν σε γέννα χωρίς να έχουν αρκετούς υποψήφιους ιδιοκτήτες ώστε να υιοθετήσουν την πλειονότητα των κουταβιών που θα γεννηθούν.

8. Ο εκτροφέας δεν συνάπτει συμβόλαιο υιοθεσίας

Το συμβόλαιο είναι απαραίτητο και για τις δύο πλευρές. Σε αυτό θα πρέπει να υπάρχει μια «εγγύηση υγείας» για κάποιες, κυρίως κληρονομικές ασθένειες και τι οι δύο πλευρές θα πρέπει να περιμένουν, η μία από την άλλη. Επίσης, το συμβόλαιο θα πρέπει να έχει σαν όρο πως αν ο ιδιοκτήτης, για οποιονδήποτε λόγο, δεν μπορεί πλέον να φροντίσει τον σκύλο, ο σκύλος θα μπορεί να έρθει πίσω στον εκτροφέα. Κανένας υπεύθυνος εκτροφέας δεν πρέπει να επιτρέπει σκύλος εκτροφής του να καταλήγει αδέσποτος ή σε κάποιο καταφύγιο.

9. Ο εκτροφέας δεν έχει εξετάσεις υγείας των σκύλων του

Πέρα από τα βασικά, όπως εμβολιασμοί, αποπαρασιτώσεις και άλλες βασικές εξετάσεις ή θεραπείες, ο εκτροφέας θα πρέπει να έχει αποδεικτικά εξετάσεων υγείας για κληρονομικές ασθένειες σχετικές με την φυλή που εκτρέφει. Θα πρέπει να γνωρίζει αρκετά καλά τον τομέα υγείας της φυλής του και δεν θα πρέπει να δίνει δικαιολογίες για το πόσο άχρηστες είναι κάποιες εξετάσεις υγείας. Στην εποχή μας υπάρχουν πολλά DNA tests που μπορούν να μας εξασφαλίσουν την υγεία και την αποφυγή διαιώνισης πολλών κληρονομικών νοσημάτων και είναι πραγματικά ανεύθυνο να μην το εκμεταλλευόμαστε.

10. Ο εκτροφέας δεν παρέχει και συμβόλαιο στείρωσης

Λίγοι άνθρωποι μπορούν να είναι υπεύθυνοι εκτροφείς και όχι απλά να ζευγαρώνουν τα σκυλάκια τους. Ο υπεύθυνος εκτροφέας θα πρέπει να προτείνει, αν όχι να επιβάλει, την στείρωση κάποιων κουταβιών του, μετά το πέρας κάποιας ηλικίας και αφού δει ξανά σκύλο και ιδιοκτήτες και το συζητήσει μαζί τους. Τις περισσότερες φορές είναι η βέλτιστη λύση για όλους.

11. Ο εκτροφέας δεν είναι ενεργός κυνόφιλος

Οι εκτροφείς είναι παθιασμένοι με την φυλή τους και σίγουρα πρέπει να νοιάζονται και για τα ευρύτερα θέματα των σκύλων. Ο εκτροφέας θα πρέπει να γνωρίζει και ακόμα καλύτερα να συμμετέχει σε εκθέσεις σκύλων, αγώνες εργασίας ή κυναθλήματα. Επίσης, ο εκτροφέας θα πρέπει να δραστηριοποιείται και στον τομέα της «διάσωσης» και των αδέσποτων, ιδιαίτερα αν η φυλή του μετρά πολλά αδέσποτα ζώα. Δεν είναι απαραίτητο να είναι «μπροστάρης» σε κάθε κίνηση, αλλά δεν μπορεί να είναι ανενημέρωτος ή αδιάφορος σε αυτά τα θέματα.

12. Ο εκτροφέας δεν σε ενθαρρύνει να κρατήσεις επαφή μαζί του

Τα κουτάβια αυτά είναι «οικογένεια» για τον εκτροφέα. Ο εκτροφέας θα πρέπει να είναι πρόθυμος να προσφέρει τις υπηρεσίες του σε εσάς εφ’ όρου ζωής για να διασφαλίσει την καλύτερη δυνατή ζωή και την πιο ομαλή συμβίωση για εσάς και το κουτάβι του. Ο εκτροφέας θα πρέπει να θέλει να βλέπει φωτογραφίες του κουταβιού καθ’ όλη την διάρκεια της ζωής του, να βλέπει την εξέλιξη του, να μαθαίνει για τυχόν ασθένειες ή προβλήματα… Θα πρέπει να θέλει να κρατήσει επαφή με εσάς και να έχετε μια καλή σχέση.

Να επαναλάβουμε πως δεν πρόκειται για μια απόλυτη λίστα, αλλά σίγουρα μπορεί να σας βοηθήσει στην αναζήτηση σας και θεωρούμε περιττό να αναλύσουμε πως δεν αγοράζουμε σκύλο από pet shops, εισαγωγείς και αγγελίες.